انواع شرکت‌های دانش بنیان

شرکت دانش بنیان چیست؟

شرکت‌های دانش بنیان، واحدهایی هستند که بر علم و دانش متکی هستند و بنیان و ریشه‌ آن‌ها را، دانش تشکیل می‌دهد. این شرکت‌ها، کالا یا محصول ملموسی که به تنهایی قابل استفاده باشد را ارائه نمی‌دهند و با ترکیب علم و فن‌آوری، فعالیت‌های مفیدی را به ثمر می‌رسانند. آشنایی با انواع شرکت‌های دانش بنیان اهمیت زیادی دارد، زیرا بهره‌مندی از مزایای دانش بنیان بستگی به این دارد که شرکت دانش‌ بنیان شما از کدام نوع باشد. شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس نوع و میزان فعالیت خود به ۵ نوع تقسیم می‌شوند: نوپا نوع ۱، نوپا نوع ۲، تولیدی نوع ۱، تولیدی نوع ۲ و مستعد دانش‌ بنیان(نوع ۳). برای تاسیس، علاوه بر انواع شرکت دانش بنیان باید به این نکته نیز توجه کنید که شرکت دانش بنیان قالب مجزا برای ثبت نیست. شما باید یک شرکت تجاری مانند سهامی خاص و با مسئولیت محدود ثبت کنید و سپس تاییدیه دانش بنیان را دریافت کنید.

اهداف شرکت‌های دانش بنیان

شرکت‌های دانش بنیان با هدف تبدیل ایده‌های ویژه به کالا یا محصولاتی جدید، تاسیس می‌شوند و همواره در تلاش هستند تا با استفاده از علم و دانشی که قابل مشاهده نیست، به تولید و ایجاد کالاها یا مشاغلی نو و جدید بپردازند که قابل مشاهده باشد. شرکت‌های دانش بنیان همچنین به ارتقای صنعت پیشران و بالاتر رفتن جایگاه عمومی کارآفرینی و شغل های نو و بکر در میان جامعه می پردازند. این شرکت‌ها، نوآوران صنعت‌های مختلف، پژوهشگران، متخصصان، متفکران و اساتید هیئت علمی دانشگاه ها را ترغیب می‌کنند تا با فعالیت در این حوزه، به رفع مشکلاتی که اقشار جامعه با آن ها دست و پنجه نرم می‌کنند پرداخته و در صدد برطرف کردن آنها با در نظر گرفتن عمق تولید موارد مورد نیاز باشند.

انواع شرکت های دانش بنیان نوپا

نوپا نوع ۱

این شرکت‌ها به تازگی فعالیت خود را شروع کرده‌اند و عمدتا هیچ دستاورد مالی ندارند. به عبارت دیگر درآمدی در اظهارنامه مالیاتی سال گذشته خود ندارند. شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا نوع ۱ باید کالا و خدمات خود را به مرحله تولید برسانند یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی تولید کنند. محصولات این شرکت‌ها باید سطح فناوری بسیار بالا داشته باشند و باعث به وجود آمدن ارزش افزوده بالایی شوند تا بتوانند در دسته شرکت‌های نوع ۱ قرار بگیرند.

نوپا نوع ۲  

شرکت‌های نوپای نوع ۲ تقریبا مانند دسته اول هستند یعنی درآمد خاصی ندارند. کالا و خدمات این شرکت‌ها نیز یا باید به مرحله تولید برسند یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی تولید شوند. همچنین شرکت‌های نوع ۲ باید سطح فناوری بالایی داشته باشند. تنها تفاوت این نوع شرکت‌ها با نوپا نوع ۱ این است که ارزش افزوده و سطح پیچیدگی فنی محصولات آن‌ها کمتر از دسته اول است.

انواع شرکت های دانش بنیان تولیدی

شرکت‌های این دسته از دانش بنیانی‌ها، به شرکت‌هایی گفته می‌شود که در آخرین اظهارنامه مالیاتی شرکت، بیش از  ۲۵ درصد درآمدشان مکتوب شده باشد. این شرکت‌ها باید محصولات خود را به مرحله‌ تولید برسانند.‌ محصولات تولید شده باید از سطح فناوری بالایی برخوردار باشند تا بتوانند مشمول خدمات شرکت‌های دانش بنیان سطح یک شوند.

شرکت های تولیدی نوع ۲

عنوان این نوع از دانش بنیان‌ها را تنها سه دسته از شرکت‌ها می توانند داشته باشند.

دسته اول: شرکت هایی که محصولات خود را به مرحله تولید رسانده باشند. این محصولات باید به سطح تکنولوژی بالایی دست پیدا کنند و شامل خدمات شرکت‌های دانش بنیان سطح یک شود.

دسته دوم: شرکت‌هایی که فعالیت های مهندسی و پروژه‌های پیمانکاری داشته باشند مشروط به اینکه حداقل ۱۰ درصد کار را معیار‌های شرکت دانش بنیان تشکیل دهد.

دسته سوم:  شرکت‌هایی که محصولات خود را به مرحله تولید رسانده باشند. این محصولات باید به سطح تکنولوژی بالایی دست پیدا کنند و شامل خدمات شرکت‌های دانش بنیان سطح دو شود.

مشخصه‌های عمومی شرکت‌های دانش بنیان

حداقل دو مورد از شرایط ذیل، حداقل توسط دو سوم از اعضای هیئت مدیره‌ی شرکت، رعایت گردد:

– دارای حداقل مدرک کارشناسی باشند.

– دارای حداقل سه سال پیشینه‌ی فعالیت کاری یا علمی در حوزه‌ی فعالیت شرکت یا حتی سابقه‌ی مدیریتی باشند.

– دارا بودن حداقل یک اختراع ثبت شده و مورد ارزیابی واقع شده در داخل کشور یا حتی یک اختراع بین المللی مربوط به حوزه‌ی فعالیت شرکت مورد نظر قراردادی بودن نیمی از درآمد فروش محصولات شرکت و خدمات شرکت دانش ‌بنیان مذکور (شرکت‌هایی که در مرحله‌ی تجاری سازی اولین کالای دانش‌بنیان خود هستند، از این قاعده مستثنی می‌باشند، مشروط بر داشتن تولید پایلوت موفق همراه با استانداردهای رعایت شده و همچنین دارا بودن بازار مطمئن یا حتی اعلام نیاز معتبر شرکت به وسیله‌ی قرارداد تولید کالا ).

– دارای پیشینه‌ی بیمه پرداختی به مدت حداقل 6 ماه، برای حداقل 3 نفر از کارکنان تمام وقت شرکت
امکان عقد قرارداد و انجام تعهدات بدون داشتن هیچ گونه سوء پیشینه و تخلفی در انجام تعهدات قبلی.

دانش بنیان تجاری سازی

یکی از مهم‌ترین معضلات و مشکلات این نوع شرکت‌ها، تجاری سازی برند و فروش محصولات است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با به کارگیری  شرکت‌هایی که خدمات آن ها در راستای سهولت در روند فعالیت و رونق کسب و کار شرکت‌های دانش بنیان و یا فناور (غیر دانش بنیان) است، شرکت‌هایی را، با عنوان شرکت‌های دانش بنیان تجاری سازی مورد تأیید قرار داده است.

به همین منظور در بخش تجاری سازی فهرست کالاها و خدمات دانش بنیان، قسمتی در خصوص شرکت‌هایی که با خدمات خود باعث رونق بخشیدن به کسب و کار شرکت‌های دانش بنیان یا فناور می‌شوند، قرار گرفته تا شرکت‌های فعال در این حوزه بتوانند در مورد دسته‌های موجود و مورد تأیید در بخش تجاری اطلاعات کسب کنند و این مشکل گذر کنند.

در تعریف تجاری سازی آمده است: تبدیل یافته‌های جدید و ایده های‌پژوهشی به محصولات، خدمات و فناوری‌های قابل ارائه به بازار تجاری سازی را می‌توان، ورود یک فکر و اندیشه و یا فناور به بازار تعریف کرد.

دانش بنیان خدماتی

شرکت‌هایی که با به کارگیری تجهیزات و فرآیندهایی که در آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت‌های دانش بنیان ذکر شده است، اقدام به تولید محصولات غیر دانش بنیان نمایند، می‌توانند تاییدیه دانش بنیان تولیدی نوع دو را دریافت کنند. لازم به یادآوری است که تنها تفاوتی که میان شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع دو(صنعتی) با شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک وجود دارد، فقط در عدم بهره مندی از معافیت مالیاتی است.

دانش بنیان نرم و هویت ساز

با پیگیری‌های مداوم و حمایت‌های معاونت علمی رئیس جمهور، ستاد نرم و هویت ساز در معاونت علمی ریاست جمهوری ایجاد شد و اقدام به تدوین آیین نامه در این حوزه نمود. شرکت‌های فعال در حوزه فناوری‌های نرم، باید مانند سایر شرکت‌های دانش بنیان از محصولات دانش بنیان با تکنولوژی پیچیده و فناوری سطح بالا برخوردار باشند. همچنین ویژگی‌های مالی، فنی و تحقیق و توسعه استفاده شده در این شرکت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که تفاوت شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع دو با شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک فقط در عدم بهره مندی از معافیت‌های مالیاتی است.

دانش بنیان حوزه EPC 

به مجموعه شرکت‌هایی که درآمدشان حاصل از اجرای پروژه‌های مهندسی، پیمانکاری و ساخت EPC  است،  با در نظر گرفتن این نکته که حداقل ۱۰% پروژه شامل معیارهای دانش بنیان باشد، می‌توانند اعتبارنامه دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی) را دریافت نمایند. در اینجا هم تنها تفاوت شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی)  با دیگر شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک، فقط در عدم بهره مندی از معافیت مالیاتی است.

سخن پایانی

امروزه شرکت‌های دانش بنیان، سهم قابل توجهی در پیشرفت اقتصادی کشورها دارند. رقابت تنگاتنگی در حوزه‌ دستیابی به تکنولوژی‌های روز دنیا و فناوری‌های نوظهور بین قطب‌های اقتصادی دنیا وجود دارد. کشور ایران نیز با تعداد زیادی شرکت دانش بنیان، در ابتدای این راه طولانی قرار دارد؛ اما پژوهشگران مستعد و اساتید با جایگاه علمی بالا، در این حوزه مشغول به فعالیت هستند که آینده‌ اقتصاد ایران را در دست دارد. برای رشد بیشتر در این حوزه و همگام شدن با کشورهای پیشرفته‌ دیگر، اولین و ابتدایی ترین قدم، حمایت از شرکت‌هایی است که به واسطه‌ دانشی که دارند، تکنولوژی و فناوری های روز دنیا را با علم ادغام می‌کنند.