برج فناوری چیست؟
برج فناوری در واقع اصطلاحی است که هنگام توضیح و بیان محل استقرار شرکت‌های فعال دانش بنیان استفاده میشود. در ایران چندین نمونه برج فناوری تاسیس شده است که در زمینه‌های متفاوت فعالیت میکنند و با شراکت چندین سرمایه گذار در حوزه‌هایی نظیر فناوری، اقتصاد، آب، خاک و ساخت و ساز شروع به کار کرده‌اند. در این برج‌های فناوری تمرکز اصلی روی کسب و کارهای دانش بنیان و نوآور و مراکز نوآوری قرار گرفته است.
هدف اصلی برج فناوری
هدف اصلی در برج‌های فناوری استفاده از افراد کاردان و اشتغال زایی است. به طوری که در هر زمینه متخصص مربوطه مشغول به کار باشد تا هم سرمایه گذاران به سود قابل توجهی دست یابند و هم افراد تحصیل کرده و کاردان در حیطه‌ی تخصصی خود فعالیت داشته باشند. برج‌های فناوری در شهرهای مختلف ساخته می‌شوند و با توجه به موضوع مورد نظر سرمایه گذاران، فعالیت خواهند کرد.
دیدگاه کلی نسبت به کسب و کارهای فعال در برج فناوری چیست؟
در دنیای امروز، کل جامعه اعم از مردم، جامعه دانشگاهی، جامعه استارتاپی، فضای سیاست گذاری، مسئولان اجرایی و… به این موضوع توجه میکنند و همین باعث میشود در لایه‌‌های ذهنی مدیران جامعه این موضوع اولویت بالاتری پیدا کند. در هر سازمانی که قرار باشد اتفاق مثبتی بیفتد، توصیه میشود که در ابتدا فرهنگ آن را ایجاد کنند. در حال حاضر همه اتفاقات در راستای توسعه فرهنگ دانش بنیان است و اگر زیرساخت مورد نظر ایجاد شود شاهد پیشرفت‌های بسیار خواهیم بود. طی سال‌های گذشته تا به امروز نیازهای جامعه کارآفرینی و استارتاپی کشور بسیار متنوع شده است و همه فعالان باید از این فرصت استفاده کنند.
اکوسیستم نوآوری
اکوسیستم نوآوری اصطلاحی است که برای توصیف کارکنان مختلف، ذینفعان و اعضای جامعه که برای نوآوری حیاتی هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک اکوسیستم نوآوری شامل دانشگاه‌ها، دولت، شرکت‌ها، سرمایه گذاران خطرپذیر، سرمایه گذاران خصوصی، کارآفرینان، مربیان و حتی رسانه‌ها است. هر یک با تبدیل ایده‌های جدید به واقعیت از طریق دسترسی و سرمایه گذاری مالی، در ایجاد ارزش در اکوسیستم بزرگ‌تر نقش مهمی ایفا میکنند. لازم به ذکر است که نهادهای محلی، ایالتی و استانی نیز باید در توسعه اکوسیستم نقش داشته باشند. به یک اکوسیستم نوآوری مانند معادل آن در جهان طبیعی فکر کنید؛ محیطی که در آن هر جزء و رابطه‌ی آن با یکدیگر شبکه پیچیده‌ای از تعاملات همزیستی را ایجاد می‌کند که در مجموع کل سیستم را به طور کارآمد و موثر حفظ خواهد کرد.
سه نوع اکوسیستم نوآوری
همانطور که در تعریف اکوسیستم فناوری بیان کردیم شاهد حضور این اکوسیستم در داخل شهرها یا در مقیاس کوچک تر در صنایع یا شرکت‌ها هستیم که افراد مختلفی در هر کدام به فعالیت می‌پردازند.
اکوسیستم نوآوری شهر: این اکوسیستم ممکن است شامل فضاهای کار مشترک، موسسات تحقیقاتی، سیاستهای دولتی نوآورانه و رقابت‌‌های استارتاپی باشد که برای کسانی که در یک شهر زندگی میکنند قابل اجرا می‌باشد.
اکوسیستم نوآوری صنعت: این اکوسیستم متشکل از استارتاپ‌های محلی، کارآفرینان فردی، شرکت‌های بزرگ‌تر و سرمایه گذاران خطرپذیر است.
اکوسیستم نوآوری شرکتی: یک اکوسیستم نوآوری شرکتی دارای اجزایی مانند یک آزمایشگاه نوآوری اختصاصی، مشاوران خارجی برای ارائه ایده‌های تازه، نزدیکی به شرکت‌های مکمل برای همکاری، و یک فضای کاری پویا است.
شش مرحله برای ایجاد یک اکوسیستم نوآوری شرکتی
یک اکوسیستم نوآوری زمانی مؤثر است که خروجی‌ها در حال افزایش باشند و ایده‌های جدید ظهور کنند. در این قسمت با ما همراه باشید تا به نحوه‌ی اطمینان از این وضعیت بپردازیم.
1) حمایت را تشویق کنید نه رقابت
نوآوری یک اتفاق فردی نیست که در نهایت به نفع یک نفر تمام بشود. در اکوسیستم نوآوری خوب، یک تغییر مثبت در یک بخش از شبکه، در سراسر آن موج می‌زند.
2) تنوع در بین افراد موثر و بودجه
وقتی صحبت از افراد به میان می‌آید باید یک تیم قدرتمند از پیشینه‌ها و دیدگاه‌های مختلف تشکیل دهید که از مدیریت سطح بالا گرفته تا شرکت‌های مشاوره خارجی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. منابع مالی باید از یک سبد متنوع که شامل سرمایه گذاران فرشته و همچنین بانک‌ها است، جمع آوری شود.
3) اطمینان حاصل کنید که اطلاعات به طور فعال جریان می‌یابد
جریان آزاد ایده‌ها و اطلاعات را پرورش دهید و خط لوله‌ای ایجاد کنید تا این ایده‌ها بتوانند به سرعت و کارآمد از طراحی به آزمایش و تکرار به مقیاس حرکت کنند.
4) یک کیت ابزار نوآوری بسازید
این بخش می‌تواند همه چیز را از فضای فیزیکی، مانند یک شتاب دهنده یا یک فضای کار مشترک، تا ابزارهای پیشرفته را در برگیرد. به عنوان مثال می‌توان به تفکر طراحی، اینترنت پرسرعت، تصویربرداری سه بعدی و هوش مصنوعی اشاره کرد.
5) فرهنگ نوآوری را تشویق کنید
برای پیشرفت در این زمینه، باید اکوسیستم شما از پایین‌ترین قسمت تا بالاترین قسمت نسبت به فناوری اشباع شده باشد. آموزش‌ها و کارگاه‌های آموزشی در سطح شرکت یا در سطح شهر و یا در سراسر صنعت برگزار کنید که به افراد کمک می‌کند تا ایده‌های جدید تولید کنند و بر اساس آن‌ها عمل کنند. رویدادها و مجموعه‌های سخنران را سازماندهی کنید که جرقه نوآوری و همکاری می‌دهد. برای دستیابی به این مجموعه‌های سخنران باید اطلاعات خود از محیط کاری و حیطه‌های مرتبط با آن را همیشه در بالاترین سطح بروزرسانی حفظ کنید.
6) پویا و انعطاف پذیر باشید
ورود به یک اکوسیستم نوآوری باید یکپارچه باشد به طوری که ایده، عضو جدید و یا شریک‌های ناشناخته در هر حال یک هدف را دنبال کنند. ساختارها باید به اندازه‌ی کافی سفت و سخت باشند تا تغییر را حفظ کنند، اما نه آنقدر که جلوی آن را بگیرند.
مزایای ایجاد یک اکوسیستم نوآوری شرکتی
شرکت‌ها زمانی پیشرفت میکنند که عملکرد و خروجی‌ها دائماً از نظر کارایی و کیفیت بهبود پیدا کنند. یک اکوسیستم نوآوری از مؤثرترین راه‌ها برای اطمینان از تحقق پیشرفت شما است.
جدول زمانی کوتاه تر ایده‌ها به بازار: شما باید از این مسئله که ایده‌های بد به سرعت از بین می‌روند اطمینان حاصل کنید. ایده‌های خوب می‌توانند بلافاصله با سرمایه گذاران، رسانه‌ها و سیاست گذاران مرتبط شوند که آن‌ها را به واقعیت تبدیل میکنند.
دیدگاه‌های متنوع: حتی شرکت‌های اشباع شده از استعداد نیز نمی‌توانند به تنهایی بهترین ایده‌ها را ایجاد کنند. شرکت های بزرگ از استارتاپ‌ها سود می‌برند و بالعکس و مشاوران خارجی دیدگاه‌های جدید و پویا را به ارمغان می‌آورند. ایجاد آگاهانه‌ی یک جامعه نوآوری همه‌ی موارد ذکر شده را گرد هم می‌آورد.
رشد کلی سریعتر: از رشد شغلی گرفته تا مقیاس شرکت و یا فرصت‌های سرمایه‌گذاری، پیوستن به نیروها برای ایجاد تفکرات مشترک همیشه جرقه‌های رشد را ایجاد خواهد کرد.
ارتباط شفاف: ترسیم عمدی مجموعه‌ای از افراد، رابطه‌ی آن‌ها با یکدیگر و روش‌های ارتباطی آن‌ها به جلوگیری از تکرار تلاش ها کمک می‌کند و همه را در جریان نگه می‌دارد.
حمایت‌های دولتی موجود از استارتاپ‌های ایرانی، به عنوان یکی از بازیگران اصلی در ایران
زیرساخت‌های اصلی برای ایجاد یک اکوسیستم نوآوری موفق شامل: سرمایه گذاری، شبکه سازی، آموزش و پشتیبانی است. از میان این 4 زیرساخت “پشتیبانی” نقش کلیدی را در اکوسیستم نوآوری ایران ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر اکوسیستم نوآوری به عنوان یکی از عناصر اصلی اقتصاد دیجیتال ایران ایفای نقش کرده است. .تحلیل‌های انجام شده بر کارآفرینان و بنیانگذاران استارتاپ‌های ایرانی حاکی از آن است که %62 از بنیانگذاران استارتاپ‌ها بین 25 تا 35 سال سن دارند. 92 درصد از آن‌ها تحصیلات دانشگاهی دارند (40.6 درصد کارشناسی ارشد) و تنها 10 درصد از بنیانگذاران استارتاپ‌ها را زن‌ها تشکیل می‌دهند. براساس مراحل رشد استارتاپ‌ها، 40 درصد از آن‌ها در مرحله رشد و درآمدزایی هستند و تنها 3.5 درصد به مرحله بلوغ رسیده‌اند. تقریبا نیمی از استارتاپ‌ها 1-3 سال سن دارند و 8 درصد آن‌ها کمتر از 3 ماه از شروع فعالیتشان می‌گذرد. بر اساس گزارش توسعه سازمان ملل یکی از مهم‌ترین چالش‌های جریان نوآوری در ایران قوانین و مقررات و سیاستهای دولتی است. بر اساس نظرسنجی 56.2 درصد استارتاپ‌ها بزرگ ترین چالش رشد خود را در پیچیدگی و تعدد قوانین و مقررات دولتی و 40.3 درصد در جذب سرمایه می‌دانند. همچنین 75.8 درصد استارتاپ‌های ایرانی در پاسخ به این پرسش که چقدر از حمایت‌های دولتی استفاده کرده‌اند، گفته‌اند که هیچ حمایتی دریافت نکرده‌اند. 15.3 درصد از مزایای دانش بنیان و 5.8 درصد از حمایت‌های مالی و 4.6 درصد از معافیت‌های مالیاتی استفاده کرده‌اند. علاوه بر این، چالش‌های دیگری وجود دارد که استارتاپ‌ها در ایران به ویژه در استان‌های کمتر توسعه یافته با آن مواجه هستند که منجر به شکست بسیاری از استارتاپ‌های دارای ایده‌های خوب طی سال‌های گذشته شده است. برای مثال: ارتباط ضعیف با قطب‌های نوآوری در شهرهای بزرگ ایران به منظور انتقال دانش و تجربه، عدم دسترسی به منابع مالی به دلیل نا آشنایی VC های ایرانی با فرصت‌های سرمایه گذاری در آن مناطق، مشکل در استخدام منابع حرفه‌ای، برنامه‌های مربیگری با کیفیت پایین، چالش در مقیاس پذیری و تجاری سازی محصولات در سراسر کشور و دسترسی به بازار و غیره. رایج ترین روش تامین مالی برای استارتاپ‌ها تامین مالی شخصی (60 درصد) و به دنبال آن منابع VC است.
سخن پایانی
به طور کلی برج فناوری در ایجاد و توسعه اکوسیستم نوآوری نقش موثر و مستقیم دارد. زمانی که شرکت دانش بنیان مورد نظر از طریق سرمایه گذاران مختلف در برج فناوری تغذیه میشود برای تحقق اهداف خود مسیر هموارتری را پیش رو دارد. برج فناوری باید زمینه‌های متفاوتی را تحت پوشش خود قرار دهد تا کسب و کارهای جدید با کمبود سرمایه گذار رو به رو نباشند. طبق آخرین اخبار و تحقیقات انجام شده در مورد برج‌های فناوری فعال در کشور، شاهد رشد مثبت و آینده نگری بالایی هستیم. اکوسیستم‌های نوآوری باید با برگزاری جلسه‌های منظم در زمینه‌ی پیدا کردن سرمایه و افراد با نبوغ و هوش پویا نسبت به پیشرفت خود اقدام کنند. همبستگی و پیدا کردن یک هدف مشترک به افراد فعال در برج فناوری و اکوسیستم نوآوری کمک می‌کند تا با سرعت بسیار بالا اقدامات مورد نظرشان را به انجام برسانند.
